Zihin Yetersizliği Olan Öğrenciler

Zihinsel Yetersizliğin Nedenleri:

1.Kalıtımla İlgili Faktörler:Araştırmalar kalıtımın zihinsel engellilik üzerinde %37 ile %90 arasında etkili olduğunu göstermiştir.Anna ya da baba genlerinin ressesif ya da dominant olması,kromozom sayısının az ya da fazla olması anne ya da babanın zihinsel engelli olması kalıtsal olarak zihinsel engelliliğe sebep olmaktadır.

2,Organik Nedenler:Kalıtsal olmayan,merkezi sinir sistemini ilgilendiren tahribat meydana getirerek zihin gelişimini etkileyen,durduran nedenlerdir.Bunlar::

a)Vücut biyokimyasında ya da metebolizmasındaki değişiklikler.

b)Bulaşıcı hastalıklar;  menejit, nezle, kızamık gibi,

c)Annenin hamilelik hayatından kaynaklanan nedenler;rotgen ışınlarına maruz kalma ,yetersiz beslenme,kansızlık ,aşırı çalışma ve yorgunluk,duygusal bunalımlar, anne karnındaki çocuğun oksijensiz kalması gibi

d)Erken doğumlar;

e)Güç ve geç doğumlar;

Zihinsel Engelliler Eğitim İhtiyaçlarından Hareket Edilerek Şu Şekilde Sıralanır:

a)Eğitilebilir Zihin Engelli Çocuklar:Gelişimleri normalden önemli bir farklılık göstermez. Kimi durumlarda okula başlayana kadar farkına varılmaz.Eğitilebilir Çocuklar temel akademik becerileri öğrenebilirler ve ileride geçimlerini sağlayacak bir iş becerisi edinebilirler

b)Öğretilebilir Zihinsel Engelli Çocuklar :Engelleri okul öncesi dönemde farkedilirler .Bu çocuklar temel akademik becerilerde eğitilmez ancak günlük yaşamın gerektirdiği sosyal uyum, pratik iletişim ve özbakım becerilerini öğrenebilirler.

c)Ağır ve Çok Ağır Derecede Zihinsel Engelli Çocuklar:Engelleri doğum anında ya da doğumu izleyen ilk günlerde fark edilebilir.Bazı basit becerileri öğrenebilirler,ancak hayatları boyunca süretli  bakım ve yardıma ihtiyaç duyarlar.

ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ

    1.Zihinsel Gelişim Özellikleri Yüzünden:

a)Akademik kavramları geç ve güç öğrenirler.

b)Dikkat süreleri kısa ve dağınıktır.

c)İlgileri kısa sürelidir.

d)Soyut terim,tanım,kavramları geç ve güç öğrenirler.

f)Zaman kavramı geç ve güç gelişir.

g)Konuşmaya geç başlarlar.

h)Genelleme yapamazlar.

I)Kazandıkları bilgileri transfer etmekte güçlük çekerler.

i)Yeni durumlara uymada güçlük çekerler.

k)Kolayca yorulurlar.

l)Yakın şeylere ilgi duyarlar, uzak gelecekle ilgilenmezler.

m)Algıları ,kavramaları ve tepkileri basittir.

  2.Sosyal Özellikleri Yönünden:

a)Kendilerinden yaşça küçük olanlarla ilişki kurarlar.

b)Kolay dosluk kuramazlar.

c)Bir amaca ulaşmak için kuvvetli his duymazlar.

d)Sosyal ilişkilerinde  daima başkalarına tabii olmak eğilimindedirler.

e)Oyun ve toplum kurallarına uymada güçlük çekerler.

f)Genellikle fiziki görünüşlerinde,giyim ve kuşamlarında bir acayiplik gösterirler.

g)Nezaket ve görgü kurallarına uymada güçlük çekerler.

h)Sosyal faliyetlere ilgileri azdır.

I)Sosyal ilişkilerinde kendilerini guruba kabul ettirecek  ilgileri azdır.

3. Kişilik Özellikleri Yönünden:

a)Kendilerine güvenmezler.

b)Bir amaca ulaşmak için kuvvetli his duymazlar

c)Geç ve güç dostluk kurarlar.

d)Sebatsızdırlar;cesaretleri kolayca kırılır.

e)Sorumluluk almaktan kaçınırlar.

f)Birlikte bulundukları kimsenin duygu ve düşüncelerine ilgi ve saygı duymazlar.

g)Kendi kendilerine bir işe başlama  arzusu göstermezler.

4.İş ve Çalışma Özelikleri Yönünden:

a)Bir işe başlamak için can atarlar.

b)Monoton işleri yapmaktan hoşlanırlar.

c)İşlerine bağlıdır; işe zamanında gelir zamanında giderler.

d)Meslekleri alanında daha iyi eğitilebilirler iyi iş ve çalışma alışkanlıkları kazanabilirler.

e)İşverenin  isteklerine uygun davranışlar gösterirler;onları memnun etmek için çaba gösterirler.

f)Başarılarından dolayı gurur duyarlar,daha başarılı olmak için çaba  sarfederler.

g)Çok yavaş düşünür ve kavrarlar.

h)İşe alışmaları zaman alır ve sabır ister.

I)Başarısızlıkları karşısında  kendilerine güvenleri kolayca kırılabilir.

5. Ailelerin Özelikleri Yönünden:

a)Ailelerin sosyo ekonomik durumları düşüktür.

b)Ailede çocuk sayısı fazladır.

c)Anne baba çalıştığı için evde çocukla ilgilenecek kimse yoktur.

d)Genellikle ailede boşanma ve ölüm gibi olaylar  çoktur.

e)Ailelerin eğitim düzeyi düşüktür.

f)Evde çocuğun gelişimine yardım edebilecek bir araç yoktur.

g)Anne ile baba geçimsizdir.

h)Ailenin yaşadığı çevre fakir olup, çocuğun sağlıklı gelişimine imkan vermeyecek durumdadır.

TESBİT TEŞHİŞ VE YERLEŞTİRME

Zihinsel engelli çocukların tespitleri, teşhisleri ve mesleki rehabilitasyonları bakım ve öğrenimleri ile ilgili kurumların başında Rehberlik  ve Araştırma Merkezi  gelmektedir. Okul öncesinden üniversiteye kadar  her kademedeki başarısız öğrencilerin durumları bu kurumda incelenmekte , başarısızlık nedenleri tespit edilmekte ve bu nedenlere yönelik düzeltici tedbirler alınmaktadır.

Zihinsel engelli öğrencilerin  tespitleri  genellikle aile ve öğretmen kaynaklarına göre yapılmaktadır. Sınıflarında  üst üste kalmış,okuma yazma ve  dört işlemi başaramamış, öğrenme güçlüğü çeken bütün gelişimlerinde akranlarına göre gerilik gösteren,dikkat ve algılama güçlüğü içerisinde bulunan öğrencilerle ilgili gözlem  formu doldurularak inceleme talebiyle birlikte Rehberlik ve Araştırma  Merkezine gönderilir. Bu öğrenciler Merkezde ya da öğrenci taramalarında seviye tespitleri yapılarak gerekli görülenler grup testine ya da incelemeye alınmaktadırlar. İnceleme neticesinde orta  düzeyde zihinsel kapasiteye sahip  olduğu tespit edilen özel eğitim sınıfı açılması için yeterli sayı teşekkül etmişse kaynaştırma eğitimine alınırlar. Bu öğrenciler için inceleme raporu düzenlenerek okullara gönderilir. Okul müdürlüğü broşürün son sayfasında  bulunan Kaynaştırma Eğitimi Bilgi Formu’nu  doldurup onayladıktan sonra bir nüshasını Rehberlik Araştırma Merkezine gönderir ve böylece yerleştirme işlemi tamamlanmış olur.

 

EĞİTİM ORTAMLARI VE PROĞRAMLARIN DÜZENLENMESİ

Kaynaştırma ile ilgili eğitim öğretim çalışmalarında öğretmen,okul,  program, kitap , ders araçları ve bütün eğitim teşkilatları ; kaynaştırma eğitimine alınan çocukların daha iyi yetişmelerinde başlıca unsurlardır. Bu unsurlar ancak çocukların bedeni , zihni ve sosyal alanlardaki ilgi ve kabiliyetlerine göre ele alındığında yararlı olabilir.

Eğitim ortamları düzenlenirken kaynaştırma eğitimi öğrencisini mevcudu en az olan sınıflara yerleştirmek esastır. Bir sınıfa en fazla iki kaynaştırma eğitimi öğrencisi verilmesine ve bu öğrencilerin bulunduğu sınıfların mevcutlarının diğer sınıflara  göre öğrenci başına en az beş öğrenci eksik olacak biçimde düzenlenmesine dikkat edilmelidir. Okul idarecileri, bu çocukların bulundukları sınıfta, kaynaştırma yoluyla eğitim ve öğretimleri için, özürlerinin gerektirdiği eğitim ortamını sağlayacak tedbirleri almakla yükümlüdürler.

Kaynaştırma eğitimine alınacak çocuklarla yapılacak çalışmalarda, eğitim amaçlarına ulaşabilmek için uygulanacak metod ve teknikler büyük önem taşır. Eğitim ve öğretim çalışmalarında bu çocukların bedeni, ferdi grup etkinliklerinde öğretmen en uygun metod ve teknikleri uygulamaya çalışmalı, kaynaştırma programına alınan bu çocuklar sınıf seviyesinin altında oldukları için ferdi özellikleri ve ihtiyaçları dikkate alınmalıdır. Sınıf içi uygulamalarda ihtiyaca göre;  takrir, soru-cevap, gözlem, inceleme, gösteri, iş-proje, deney vb. metod ve teknikler kullanılabilir. Tek bir metod kullanma zorunluluğu yoktur,gerekirse birden fazla metoddan  faydalanılabilir.

Üniteler işlenirken metod ve teknikler dikkatli bir planlamayı gerektirdiği gibi, öğrencilerin ihtiyaçlarına göre özel teknikler geliştirmek ve uygulamak yerinde olur.

Kaynaştırma programına alınan “eğitilebilir” zihinsel  yetersizliğe sahip çocukların eğitimlerinde “Zihinsel Engelli Çocuklar İlkokul Programı”dikkate alınmalıdır. Ünitelerin işlenişinde programdaki ünitelere, konulara ve ünitelerin sırasına aynen uymak zorunluluğu yoktur. Çevrede rastlanılmayan veya okulda incelenmesi mümkün olmayan konular programda gösterilmiş olan fakat çevre özelliği nedeniyle ele alınması gereken konular ünitelere eklenebilir veya yeni üniteler düzenlenebilir. Program öğrencinin seviyesine göre uygulanmalıdır.

Kaynaştırma eğitiminde öğrencinin kendi yaş grubu içerisinde yetiştirilmesi esastır. Öğrencinin yıllık başarısı bütün derslerde ve ders duşu eğitici çalışmalarda uygulanan programlar doğrultusunda; öğrencinin ilgi, kabiliyet ve özel yetenekleri dikkate alınarak engel ve özelliklerine uygun ölçme ve değerlendirme araçlarıyla değerlendirilir. Sınıftaki akranları ile kıyaslama yapılıp başarısı buna göre değerlendirilemez.

Sonuç olarak özel eğitime muhtaç öğrencilerin pratik yaşam için gerekli bilgi ve becerilerle donatılması, günlük hayatta karşılaştığı problemleri görebilecek yeterliliğe ulaş  mayı verilecek eğitimin odak noktası  olmalıdır.

HAFİF DÜZEYDE  ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLARIN EĞİTİM VE ÖĞRETİMLERİNDEGÖZÖNÜNE ALINACAK ESASLAR

İLKOKUMA- YAZMA

1)Hazırlık Çalışmaları:Eğitilebilir zihinsel engelli çocukların çoğu okuma ve yazmaya başlamak için gerekli fiziksel, duygusal toplumsal olgunluğa erişmemiş ve bazı ön becerilerden yoksundurlar. Bu çocuklar  için  ön hazırlıkları şöyle sıralayabiliriz:

a)Okuma Yazma İçin Gerekli Araç ve Gereçleri Kullanabilme Hazırlığı:Bu öğrenciler okula ısındırıldıktan sonra ellerine okuma-yazma araç ve gereçleri verilmeli ve bunların nasıl kullanılacağı alt davranış basamaklarına ayrılıp (beceri analizi) bir basamak  başarıldıktan  sonra diğerlerine geçilmelidir. Örneğin kalemin, defterin ve kitabın nasıl tutulacağı , sayfaların nasıl çevrileceği, kalemle defter sayfası üzerinde, tebeşirle yazı tahtası üzerinde yazma ve silgi kullanma usulleri öğretilmelidir .Araç gereçleri kullanırken vücudun duruş biçimi ,gözle okunan şey arasındaki uzaklık vb. öğretilmeye başlanmalıdır .Bu aşamada yalnız ön bilgiler ve alışkanlıklar kazandırılmalı bu konudaki iyi alışkanlıkların öğrencilerin fiziksel ve zeka gelişimlerine bağlı olarak kazandırıldığı unutulmamalıdır.

b)Yazmaya Hazırlık: Kalem ve defter tutulmasının  öğretilmesinden sonra önce sayfa üzerinde serbest çizgiler çizilmeli; karalama yapmaları sağlanılmalıdır .Daha sonra okuma hazırlıkta olduğu gibi  yazmaya hazır içinde tekniğine uygun olarak hazırlanmış alıştırmalar üzerindeki soldan sağa yazılacağı fikri kazandırılmalıdır.

c)Okuma Hazırlığı:Bu dönemde tekniğine uygun olarak hazırlanmış araç ve gereçlerle okumanın  da soldan sağa doğru olacağı kavratılmalıdır. Bir satır bitince alt satıra geçme alışkanlığı kazandırılmalıdır.

2) İlkokuma ve yazmaya öğrencilerin anlayabileceği kısa cümlelerle başlanılmalıdır.  Zamanla bu cümlede kelimelere, kelimeler hecelere bölünmelidir. Daha sonra hecelerin içersindeki harflerin sesleri sezdirilmeye çalışılmalıdır. Bu çözülmeler sonucunda elde edilen kelime, hece ve sezdirilen harflerle yeni yeni kelime ve cümleler kurulmalıdır .Cümle tam kavratılmadan ve yeterli pekiştirme yapılmadan bir başka cümleye geçilmemelidir.

3)İlkokuma ve yazma çalışmalarında alfabedeki bütün harflerin cümlelerde yeterli tekrarlarına önem verilmelidir.

4)Okuma ve yazma etkinliği her zaman birlikte yürütülmeli, okuma öğretilen cümle ve kelimeler aynı zamanda yazdırılmalıdır.

 

OKUMANIN GELİŞTİRİLMESİ

Okumanın geliştirilmesinde öğretmenin bilmesi ve uygulaması gereken hususlar şunlardır:

1-Kelime tanıma:Kelimeleri farlılıklarına göre ayırmak, ilişki kurmak ve anlam  çıkarma yeteneğini geliştirir. Zihinsel yetersizliği olan çocuklar bu fonksiyonda gerilik gösterirler. Kelimeleri tesadüfen seçip öğrenemezler. Kelimelerin çeşitli ve cümle  yapısı ve durumlarda tekrar edilmesi gerekir. Bazı çocuklar yeni kelimeleri sisleri çıkararak yahut ses analizi yaparak tanırlar. Ses analizleri bir okuma metodu değildir, yalnız yabancı kelimeleri tanımak için bir araç olarak kullanırlar.

2-Sesli okuma :Okumayı öğrenmede sesli okumanın büyük yardımı olur. Okuma görme ve işitme sembollerinin ve tabii olarak çocuk okumaya sesli okumayla başlar. Çocuk okuma yazmayı öğreninceye kadar sözlü dil onun tek ilişki aracıdır. Bol bol sesli okuma çocuğun doğru ve güzel konuşmasına yardım eder.

3-İlgi:Okuma konularının çocuklar için manalı ve ilginç olması  okuma öğrenmeyi hem çabuklaştırır hem de daha yeterli okumayı sağlar. Zihinsel engelli çocuklar okuma materyallerini seçiminde öğretmenin ilgi çekecek ve ilgiyi devam ettirecek cinsten olmasına önem verilmelidir. Bunların  sürprizle hayvanlarla ilgili maceralı, karşılıklı konuşmalı ve nükteli olması faydalı olur.

4-Kavrama:Okumanın amaçlarından biriside okumanın değerlendirilmesi ve yorumlanmasıdır. Bunu yapmak için okuyucunun okuduğu kelimeleri anlaya bilmesi gerekir. Öğretmenin  kavramaya ve değerlendirmeye yardım eden  yolları bulması gerekir. Çeşitli konularda ve güçlük seviyesinde hazırlanmış hikayelerin okunması teşvik edilmelidir

Zihni bir merkeze .odaklamayı sağlar ve bazen  düşünmeyi harekete geçirir. Açıklamaları anlamak  okunan parça hakkında sorulara cevap vermek çalışma ünitesinin bir parçası  olabilmeli,anlayış ve değerlendirmeye teşvik etmelidir .Başka bir tabirle çocuğa okuduğu konularda sorular sormalı bu suretle çocuğun okuduğunu kavraması için gayret sarfetmesi sağlanmalıdır.

Çocukların istenilen davranışı göstermeleri veya göstermemeleri türlü sebeplere dayanır .Uygun davranışların  geliştirilmesi,davranışların düzenlenmesi ve yönetilmesi  için aşağıdaki esasların göz önünde tutulması gereklidir.

A)Kavramları basitleştirerek öğrenim alanına koymak:

Zihinsel engelli çocuklar için soyut kavramlar güç öğrenilir. Somut ve fonksiyonel kavramlar ele alınmalıdır. Zihinsel engelli çocuk bir defa da pek çok kavram öğrenemez. Öğretilebilir kavramların sayısı sınırlanmalı, kavramlar çocuğa tek tek öğretilmelidir. Bir kavram öğretilmeden diğerine geçilmemelidir. Aynı kavramlar çeşitli durum ve ilişkiler içerisinde çocuğa öğretilmelidir.

B)Kısa süreli konular ele almak:

Eğitilebilir zihinsel engelli çocukların, uzun konuları takip etme yönünden dikkat ve yetenekleri yeterli değildir. Bu sebeple  ünite bütünlüğü içinde ele alınacak konular, kısa süreli zaman dilimleri içersinde, küçük bölümler halinde işlenmelidir.

C)Öğrenme,rastlantıdan ziyade programlara bağlı öğretmen gözetiminde yapılmalıdır: Eğitilebilir zihinsel engelli çocuğun kavrayış seviyeleri dikkate alınarak etkinlik anlamlı parçalara bölünmeli, bölümler sırasıyla iyice öğretildikten sonra tümü kavratılmalıdır.

D)Öğretim çocuğun gelişim düzeyine uygun olmalı;

Eğitilebilir zihin engelli çocuğun öğrenme düzeyi tespit edilmeli ve öğrenime o seviyeden başlayarak iyice kavratıldıktan sonra geçilmelidir. M

E)Öğretimde çocuğun gelişim düzeyine uygun araç ve gereçler kullanılmalıdır:

Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklar kullanılacak araçlar çevrede bulunan gerçek araçlar olmalıdır. Karmaşık parçalı araçlar yerine az parçalı basit araçlar seçilmeli, araçların parçaları yerine bütünü ve işlevi ele alınmalıdır.

F)Sınıftaki günlük çalışmalar düzeye uygun ve basit olmalıdır.

1.Ferdi öğretim etkinliklerin çıkış noktası olmalıdır.

2.Öğrencilerin başarılı çalışmaları mutlaka görülmeli, değer verilmeli, gerekirse ödüllendirilmelidir.

1. Çocuğa başarabileceği düzeyde görevler verilmeli
2. Doğru yanıtlayabileceği sorular sorulmalı
3. Gerektiğinde görevi yerine getirmesinde yardım edilmeli, yardımlar başarıya ulaşana kadar sürdürülmeli
4. Çocuk başarısız olduğu noktada bırakılmamalı
5. Mevcut yetenekleri harekete geçirmek için zorunlu hallerde yardım edilmelidir.

3.Olumsuzdan daha çok olumlu ifade kullanılmalıdır.

4.Güven sarsıcı sözlerden ve isteklerden kaçınılmalıdır, maddi ceza verilmemelidir.

5.Acele ve telaşlı emirler yerine sakin ifadeler kullanılmalıdır.

6.Olduğunca sınıfta çocukların konuşmasına fazla yer verilmeli, öğretmen az konuşmalıdır.

G)Eğitilebilir zihinsel engelli çocuğun eğitiminde ailenin önemi gözönünde bulundurularak  öğretmen veli işbirliği sağlanmalı, çocuk eğitiminde tüm ailelere, aile eğitimi çalışmaları yapılmalıdır.

 

ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLAR İÇİN ÖZEL EĞİTİMİN AMAÇLARI

Eğitilebilir zihinsel engelli çocukların  eğitimlerinde ilköğretimin amaçlarına paralel olarak dört amaç tespit edilmiştir  .Bunlar :

1.Kendini anlamak ve  gerçekleştirmek.

2. İnsan ilişkileri kurmak ve gerçekleştirmek.

3.Ekonomik beceriler geliştirmek.

4.Uygar sorumluluk geliştirmek ve kazandırmak.

Bu temel amaçların özel hedefleri aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.

1.Kendini anlama ve gerçekleştirme:

a)Sağlığını koruyucu temel bilgileri benimser, gerekli sağlık ve temizlik alışkanlıklarını kazanır.

b)Kazalara karşı uyanık ve tedbirli olmayı öğrenir.

c)Çevredeki bütün canlı ve cansız varlıklara değer verir, onları sever ve korumayı öğrenir.

d)Okuma yazma ve hesaplama gibi temel bilgileri ve becerileri kavrar.

e)Öğrenme merak ve hevesini geliştirir.

f)İyi düşünme ve doğru hüküm verme alışkanlıklarını kavrar.

g)Görev ve sorumluluk duygusunu kazanır.

h)Boş zamanlarını hoş ve yararlı kullanma alışkanlıklarını kazanır.

i)Doğal güzelliklere ve güzel sanatlara karşı ilgi ve hayranlık duymayı öğrenir.

J)Ana dilini düzgün ve doğru kullanmayı öğrenir.

k)Güvenilir bir karakter geliştirir, başarılı olduğu zaman aşırı  öğünmelerden sakınmayı , başarısızlık karşısında  ümitsizliğe düşmeyi öğrenir.

2.İnsan ilişkileri kurmak ve geliştirmek:

a)İyi bir aile hayatının dayandığı temel ilkeleri kavrar, bayına düşen sorumlukları öğrenir ve benimser.

b)Başkaları ile birlikte yaşamayı ve birlikte çalışmayı öğrenir.

c)İnsan ve insanlığa saygı duymayı öğrenir.

d)Nezaket kurallarını öğrenir.

3.Ekonomik becerileri geliştirmek:

a)Toplumun bağımsız ve etkili bir üyesi olabilmek için çalışmanın iyi bir üretici olmanın gerekliliğine inanır.

b)İyi bir tüketici olması aile ve memleket ekonomisindeki yerini ve önemini kavrar.

c)İnsan gücünün ve mesleğe yönelmenin, meslekte uyum kurma ve verimli olmanın kişisel ve toplumsal açıdan önemini kavrar.

4.Uygar sorumluluk kazandırmak ve geliştirmek:

a)Sosyal etkinliklere katılır ve sosyal anlayış geliştirir.

b)Çeşitli durumlarda hoş görüye sahip olur.

c)Din, milliyet, renk vb. ayrılıkları dikkate almadan ilişki kurar.

d)Kanunlara uyar.

e)Demokratik yaşamın en iyi toplum düzeni olduğuna inanır ve ona bağlılık duyar.

 

SÜREKLİ YAŞAM İLKELERİ

Eğilebilir zihinsel engelli çocukların eğitimlerinde amaçlanan hedefler doğrultusunda, bu çocuklarda sürekli yaşam için gerekli olan ve aşağıda açıklanan hususların öğrenim süresince işlevsel hale getirilmesine özel bir önem gösterilmelidir.

1.Fikirlerle iletişim kurma:

Genellikle konuşma, dinleme , okuma yazma ve aritmetik temel alışkanlıkları, beceri ve davranışların öğrenilmesi .

2.Kendini anlama ve başkalarıyla iyi geçinme:

Bireyin kuvvetli ve zayıf yönlerini ona uyum sağlaması için gerekli olan alışkanlıkları, beceri ve tavırları,toplumda demokratik yaşam için gerekli olan davranışları ve becerileri kazanmak.

3.Yakın ve uzak yerlere seyahat etmek:

Şehir içinde yakın çevresinden başka şehirlere, uzak mesafelere seyahat etmek için gerekli temel alışkanlıkları,tavırları ve becerileri kazanmak.

4.Sosyal, teknolojik ve fiziksel çevreye uyum sağlamak:

Sosyal imkanları ve töreleri , teknik araç ve aletleri kullanmak ve uyum sağlamada gerekli olan temel alışkanlıkları ve davranışları , becerileri kazanmak.

5.Sağlığını korumak:

Ferdi beslenme, beden hareketleri,beden bakımı, dinlenme, hastalıklardan korunma önlemleri ve bakımı,sağlığını korumak için gerekli temel alışkanlıkları davranış ve becerileri kazanmak.

6.Yaşamını kazanmayı öğrenmek:

Kendisine en uygun işi seçmesi o işe göre hazırlanması ve bir iş bulmasıyla iyi bir işçi olması için gerekli temel alışkanlıkları davranış ve becerileri kazanma

7.Emniyetli yaşamayı öğrenme:

Oyunda, işte ve hareket halinde tehlikeli durumlarda  emniyetini sağlamak için gerekli olan temel bilgi alışkanlık, davranış ve becerileri  kazanmak.

8.Ev işleri yapmayı öğrenmek:

Bireyin kendi kendine beslenme, giyinme ve  ailesine yardım için gerekli temel alışkanlık, davranış ve becerileri kazanmak.

9.Parası iyi ve uygun biçimde kullanma:

Kazandığı parayı  bütçesine uygun biçimde kullanılabilmek için gerekli olan temel alışkanlık , bilgi ve beceri kazandırmak.

10.Zamanı hoş ve yararlı kullanma öğrenme:

Zamanı öldürmeden hoş ve sağlıklı etkinliklere  katıla bilmek için temel alışkanlık,davranış ve becerileri kazanmak,

11.Güzellikten hoşlanma ve güzel şeyler yapma:

İyi bir görünüm içinde bulunmak, bunu devam ettirmek,el işleri, müzik, resim,dans ve halk oyunları ile kendini ifade etmeyi öğrenmek.